از تاتامی تا منبر با حجت‌الاسلام وحیدی 
رفتن ما با ناخدا و برگشتن مان با خداست 
چهارشنبه بازار کوچه نور قدمتی صدساله دارد
چهارشنبه بازار قدیم‌کوچه نور، حوالی میدان توحید است که می‌گویند قدمتی صدساله دارد، از قدیم فروشنده‌ها کالا‌های نو و کهنه خود را در این خیابان بساط می‌کردند و بازار همیشه شلوغ بود.
«مشهد نبوده، اما چهارشنبه بازارش بوده است.» این جمله قدیمی‌های کوچه نور، حوالی میدان توحید است که می‌گویند قدمتی صدساله دارد. از قدیم فروشنده‌ها کالا‌های نو و کهنه خود را در این خیابان بساط می‌کردند و بازار همیشه شلوغ بود و محل داد و ستد کالا. اما این روز‌ها راسته سمساری‌های کوچه نور به عنوان بازمانده «چهارشنبه بازار» قدیم نفس‌های آخرش را می‌کشد.
مغازه‌ها بوی تعطیلی می‌دهند. کاسب‌ها روی صندلی جلوی مغازه شان در انتظار مشتری نشسته‌اند. گاه سر برمی گردانند و عبور عابران را تماشا می‌کنند. گاه سرشان را گرم تمیز یا مرتب کردن اجناسشان می‌کنند و این گونه روز‌ها را تنها با امیدی برای کسب روزی شب می‌کنند.
«دیوار» عامل مهم کسادی
«بازار افت کرده و قدرت خرید مردم نسبت به گذشته خیلی کمتر شده است!» شرح مشکلاتشان را با این جمله آغاز می‌کنند و ادامه می‌دهند: کسی که می‌خواهد بفروشد به سایت دیوار مراجعه می‌کند، کسی که می‌خواهد بخرد، دیوار را بالا و پایین می‌کند و دیگر نیازی نیست یک نیم روز از کار بیفتند و در این ترافیک سراغ ما بیایند!
کاسب جوانی با بیان اینکه از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در سایت‌های فروش اینترنتی عرضه می‌شود، به مسئله امنیت خرید و فروش اشاره می‌کند و می‌گوید: مردم در عین حال باید مراقب باشند کالایی که از این طریق به فروش می‌رسد سرقتی نباشد. اکنون برخی از این سایت‌ها تبدیل به مکانی برای خرید و فروش اموال مسروقه شده‌اند، ما خبر داریم که پرونده‌های زیادی در زمینه کلاه برداری در پلیس فتا تشکیل شده است.
او با تأکید بر اینکه خرید از سمساری‌ها تضمین دارد اضافه می‌کند: وقتی مشتری از ما خرید می‌کند، جا و مکان مشخصی داریم و اگر جنس خریداری شده مشکل یا نقصی داشته باشد، می‌توانند مراجعه و تعویض کنند. گاه شنیده‌ایم افراد برای خرید کالایی به منزل فروشنده مراجعه کرده و در دام زورگیران افتاده‌اند، اتفاقی که به تازگی برای یکی از کاسب‌ها نیز رخ داد و هنگام ورود به منزل فرد فروشنده، تعدادی شیاد به او حمله و از او سرقت کردند.
به گفته این فروشنده، قیمت‌هایی که در سایت‌های فروش مجازی عرضه می‌شود، کارشناسی شده نیست و موجب شده است قیمت‌ها به صورت کاذب افزایش یابد: هیچ نظارتی بر قیمت چنین کالا‌هایی وجود ندارد، اما کسی که مجوز کسب دارد و زیر نظر اتحادیه و اصناف فعالیت می‌کند، از چند سمت کنترل می‌شود.
این کوچه از ابتدا محل بساط کالا‌های کارکرده بوده است
بخشی از گله هایشان برمی گردد به برخورد مأموران سدمعبر شهرداری. می‌گویند: این کوچه از ابتدا محل بساط کالا‌های کارکرده و دست دوم بوده است و سمساری‌ها می‌توانسته‌اند کالاهایشان را به نمایش بگذارند. این فضا سبب فروش بیشتر ما می‌شد، اما کم کم بساطی‌ها تعطیل شدند.
این روز‌ها مسائل اقتصادی و نبود مشتری از یک طرف و گیر دادن‌های وقت و بی وقت شهرداری از طرف دیگر روی ما فشار می‌آورد. خدا نکند کالایی جلوی در مغازه باشد، مأموران سد معبر سریع می‌آیند. فقط کافی است کمی با آنها جر و بحث کنیم، آن وقت راهی دادگاه نیز می‌شویم! در چنین شرایطی همین که بتوانیم خرج خود را با هزار بدبختی و فشار دربیاوریم، خدا را شکر می‌کنیم! هیچ کس هم نیست که از ما حمایت کند.
عرب‌ها نباشند، باید کرکره‌ها را پایین بکشیم
«انگار کسب وکار ما به خواب زمستانی رفته است. صبح تا شب در مغازه می‌نشینیم، اما خبری از خرید و فروش و حضور مشتری نیست.» این را یکی دیگر از کاسب‌ها می‌گوید و ادامه می‌دهد:
وضعیت معیشتی مردم به سمتی پیش رفته است که توان خرید کالای دست دوم را هم ندارند. اگر هر از گاهی مشتری عرب نداشته باشیم که دیگر رسما باید کرکره مغازه را پایین بکشیم! آن طور که کسبه کوچه نور، معروف به «چهارشنبه بازار»، می‌گویند بیشتر مشتریانشان عرب‌اند. آنها بیشتر خودشان را دانشجو معرفی می‌کنند و برای مدتی که در مشهد سکونت دارند کالا‌های مورد نیازشان را از اینجا تهیه می‌کنند، گرچه چک و چانه زیادی هم می‌زنند.
یکی دیگر از کاسبان می‌گوید: از روی ناچاری اجناس خود را به هر قیمتی که عرب‌ها می‌خواهند، به آنها می‌فروشیم تا دست کم هرازگاهی دشتی کرده باشیم! همین چند وقت پیش بود که یخچال یک میلیون تومانی را بدون سود و از ترس سرآمدن کرایه مغازه، ۸۰۰ هزار تومان فروختم.
سه چهار سال است که اوضاع این گونه کساد شده و دیگر خبری از رونق نیست. اگر شغلی باشد که ماهی ۲ میلیون تومان به من بدهند و بتوانم هزینه‌های اولیه زندگی زن و بچه هایم را تأمین کنم، همین حالا مغازه‌ام را تعطیل می‌کنم و می‌روم.
امانت فروشی‌ها باید شیوه کارشان را تغییر دهند
رئیس اتاق اصناف مشهد در رابطه با مسئله کسادی صنف امانت فروشی‌ها به لزوم همراه شدن کاسبان با پیشرفت فناوری اشاره می‌کند. به گفته محمود بنانژاد، این روز‌ها کسی نمی‌تواند منکر پیشرفت فناوری باشد، بنابراین صاحبان هر شغلی باید بتوانند خودشان را با تغییرات وفق و شیوه کار خود را تغییر دهند.
بنانژاد در پاسخ به این سؤال که آیا اتاق اصناف برنامه‌ای در این زمینه دارد نیز می‌گوید: برای همه مشاغل به ویژه امانت فروش‌ها ترتیبی داده‌ایم تا در این زمینه آموزش ببینند.
به باور بنانژد امانت فروشی‌ها می‌توانند به جای گله از سایت‌های خرید و فروش خودشان دست به کار شوند و مدیران چنین صفحاتی در فضای مجازی باشند. رئیس اتاق اصناف مشهد این نوید را می‌دهد که به شاغلان این صنف در این زمینه یاری برساند.
مدارا می‌کنیم
شهردار منطقه ۲ مشهد نیز با بیان اینکه عوامل سدمعبر در برخورد با کاسبان نه منفعتی دارند نه قصد ایجاد مزاحمتی می‌گوید: مأموران ما بر حسب وظیفه ذاتی در پی تماس‌های مکرر شهروندان مبنی بر مزاحمت در معابر وارد عمل می‌شوند. این در حالی است که برخی مواقع بارِ سمساری‌ها در ساعاتی تخلیه می‌شود که اوج رفت و آمد و ترافیک کوچه نور است و این مسئله موجب نارضایتی شهروندان و اعلام شکایت به مرکز ارتباطات مردمی شهرداری (۱۳۷) می‌شود.
جلال قربانی در این باره از کسبه درخواست می‌کند که بارگیری و تخلیه بار را به ساعات کم تردد خیابان موکول کنند تا مشکلی از نظر سد معبر ایجاد نشود، زیرا در این صورت عوامل مربوط ناگزیر به پیگیری و اعمال قانون هستند.
به گفته قربانی مأموران سد معبر در حد خالی کردن بار در مدت زمانی منطقی به کسی کاری ندارند و در نهایت با دادن تذکر می‌گذرند، اما بعد از ۲ بار تذکر، واحد صنفی مربوط مشمول پرداخت جریمه می‌شود.
او با تأکید بر اینکه همه ما موظف به رعایت حقوق شهروندی هستیم، تصریح می‌کند: نگاه ما در مواجهه با اصناف، تعاملی است و تا جای ممکن سعی می‌کنیم بر مبنای مدارا با آنها رفتار کنیم، اما در مواردی کاسبان طی تماس با ۱۳۷، سدمعبر کردن یکدیگر را گزارش می‌دهند و ما مجبوریم پاسخ گوی این مسائل باشیم.
* این گزارش سه‌شنبه ۱۶ مهرماه ۱۳۹۸ در شماره ۲۹۴۲ روزنامه شهرآرا صفحه تریبون شهر چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
